Skip to content

Veelgestelde vragen

Veelgestelde vragen

Wij zijn onderweg om een Herenboerderij te realiseren. Een eigen boerderij waarmee we grip willen krijgen op wat we eten en de wijze waarop dat geproduceerd wordt. Samen met jou willen we dit avontuur aangaan en ervaring opdoen rondom ‘samen duurzaam voedsel produceren’.

Omdat we misschien nog niet op alle individuele vragen een exact antwoord kunnen geven, hebben we hiernaast veelgestelde vragen en de antwoorden op een rijtje gezet. De lijst wordt regelmatig bijgewerkt.

Als je wilt zien hoe het er in de praktijk aan toe gaat op een herenboerderij kun je het filmpje, opgenomen op de reeds bestaande Herenboerderij Wilhelminapark in Boxtel, bekijken.

Wat is een Herenboerderij?

Een Herenboerderij is een kleinschalig coöperatief gemengd boerenbedrijf. Een coöperatie van 200 huishoudens is eigenaar en samen hebben ze een boer in dienst die exclusief voor hen, het eten produceert dat ze willen. Denk daarbij aan groenten, fruit, aardappelen, uien en vlees van runderen, varkens en kippen. Een Herenboerderij is 15 tot 20 hectare groot en voedt circa 500 mensen.

Herenboeren

  • Herenboeren Oale-Esch is een groep mensen uit de omgeving van Hengelo/Borne die samen een eigen boerderij willen oprichten: een Herenboerderij. Dit doen ze door gezamenlijk grond te pachten en een boer aan te nemen. De groep moet daartoe wel groot genoeg zijn. In de praktijk betekent dat ongeveer 180 huishoudens nodig zijn om te kunnen starten. Een Herenboerderij bestaat uiteindelijk uit maximaal circa 200 huishoudens ofwel 500 monden. Met elkaar vormen ze een coöperatie,worden ze mede-eigenaar van de boerderij en nauw betrokken bij de productie van hun voedsel, zodat ze weten waar hun eten vandaan komt. De praktijk van draaiende boerderijen leert dat er ook vaak andere activiteiten rondom de productie en bereiding van voedsel en de educatie van kinderen worden georganiseerd.

    De visie van Herenboeren sluit aan bij de persoonlijke motieven van de kartrekkers: meer grip op wat je eet, de voedselketen verkorten door consument en producent dichterbij elkaar te brengen, dierenwelzijn, eten met aandacht voor landschap en respect voor natuur. Dat alles met als dieperliggend doel om de uitputting van de aarde een halt toe te roepen en een leefbare planeet achter te laten voor de generaties na ons. En zo’n beweging samen met anderen te vormen! Want het fundament van zo’n Herenboerderij bestaat uit een groep mensen met deze zelfde intenties.

Duurzaam en lokaal geproduceerd voedsel

  • De leden beslissen gezamenlijk wat ze willen eten. De coöperatie stelt elk jaar een teeltplan vast. De bodem van de Herenboerderij bepaalt wat er in technische zin aan groenten en fruit verbouwd kan worden. Maar het zijn de bodem, de seizoenen en de wensen van de Herenboeren, die bepalen wat er daadwerkelijk op die grond verbouwd gaat worden en welke dieren er gehouden worden. Op de eerste Herenboerderij, die in Boxtel, worden ongeveer 50 soorten groenten verbouwd, staan appel-, peren- en pruimenbomen en lopen varkens, kippen en runderen voor vlees en eieren. Vanzelfsprekend eten de Herenboeren dus met de seizoenen mee. Het is de bedoeling per week in ieder geval vijf soorten groenten van het land te halen. Waarmee, is de ervaring van draaiende herenboerderijen, bij volledig in bedrijf zijn in zo’n 60% van de voedselbehoefte van de leden kan worden voorzien. 

Hoe werkt het?

  • Er zijn verschillende manieren om de distributie te regelen. Je kunt zelf naar de Herenboerderij gaan, maar een bezorgsysteem voor vaste afhaalplekken of foodpoolen zijn ook mogelijkheden. Voor de leden in Boxtel liggen bijvoorbeeld op twee momenten de pakketten klaar: woensdag in de namiddag en zaterdag rond het middaguur. Er wordt ook nagedacht over afhaalplekken dichter bij huis. Als Herenboeren Oale-Esch zullen we daar later gezamenlijk een beslissing over nemen. In Boxtel is de ervaring dat mensen het leuk vinden om langs te komen op de boerderij. 

Financiën

  • Samenvatting

    Herenboeren Oale-Esch is een wettelijk geregistreerde coöperatie U.A. (Uitgezonderd van Aansprakelijk) van ongeveer 200 leden. We richten een Herenboerderij op binnen de kaders van het Herenboeren-concept en sluiten ons daarmee aan bij de landelijke Herenboeren-beweging. Een van de uitgangspunten van de Herenboerderijen is dat de Herenboerderij kan draaien zonder ‘vreemd vermogen’ en subsidies. Met eigen geld maken de leden de oprichting van de boerderij mogelijk.

    Inrichting

    Door eenmalig 2.500 euro te investeren word je voor onbepaalde tijd voor 1/200 deel eigenaar van de Herenboerderij. Eénpersoonshuishoudens en éénoudergezinnen voor wie het bedrag van één volledig ledencertificaat te hoog is kunnen een half ledencertificaat afnemen voor 1.250 euro. Via de inleg door alle coöperatieleden brengen we samen het startkapitaal van ongeveer 400.000 euro bij elkaar om de Herenboerderij te ontwerpen en aan te leggen. Het hele proces van oriëntatie, onderzoek, realisatie tot een gezonde exploitatie wordt begeleid vanuit Herenboeren Nederland. Deze inzet van expertise en arbeid kost een lokaal initiatief 75.000 euro. Hierbij is het solidariteitsprincipe van toepassing, iedere Herenboerderij betaalt hetzelfde bedrag. Mocht een boerderij onverhoopt niet starten, dan worden deze kosten niet gerekend. Met het resterende bedrag van zo’n 325.000 euro financieren we alle andere investeringen en aanschaffingen die nodig zijn om onze productiecapaciteit van groenten, fruit en dieren geleidelijk op te bouwen. Denk hierbij aan grondwerk, irrigatie en drainage, hekwerken, aanschaf van vee, machines en gereedschap, aanleg van een multifunctionele fruittuin en mobiele onderkomens voor kippen en varkens en de uitvoering van een meerjarenplan gezonde bodem. NB. de aankoop van land maakt geen onderdeel uit van het startkapitaal.

    Exploitatie

    De exploitatiekosten van een Herenboerderij, de dagelijkse productiekosten van ons voedsel, (inclusief het salaris van onze agrarisch bedrijfsleider, erfpacht van het land, zaai- en plantgoed, etc.) wordt door alle leden bijeengebracht via de contributie (ook wel mondjesgeld), in ruil daarvoor halen de leden wekelijks hun oogst op. Een indicatie voor dit bedrag per mond per week is 12 euro voor een pakket inclusief vlees en 8 euro voor een vegetarisch pakket. De contributie wordt maandelijks geïnd via een automatisch incasso. Een huishouden bepaalt zelf voor hoeveel monden zij afneemt en kan dit aantal eens per jaar wijzigen. Een meerpersoonshuishouden neemt 2 tot 5 monden af en een eenpersoonshuishouden maximaal 1 mond.

    Op jaarbasis bedragen de totale exploitatiekosten voor een Herenboerderij ongeveer 250.000 euro. In de contributie zit ook een jaarlijkse bijdrage aan Herenboeren Nederland verwerkt van ongeveer 40 euro per persoon per jaar. Het budget dat de draaiende initiatieven opbrengen wordt door de voorzitters van deze initiatieven toegeschreven aan zelfgekozen projecten die Herenboeren Nederland voor de Herenboeren-beweging uitvoert.

    Door op deze wijze onderdeel te worden van de Herenboeren-beweging krijgen we zowel tijdens de opstartfase van onze Herenboerderij als tijdens de reguliere exploitatie fase veel ter beschikking gesteld op praktisch niveau. Dit gaat van website en huisstijl tot werving/selectie en opleiding van de Herenboeren-boer en van digitale uitgifte tool genaamd HAPP tot personeelsadministratie en belastingen, etc.

    Verder promoot en ondersteunt Herenboeren Nederland niet alleen Herenboerderijen, maar levert ook een bijdrage aan een inclusiever wordende landbouw in Europa. Dit gebeurt onder andere door de oprichting van een kenniscentrum, wetenschappelijke experimenten, samenwerkingen met kennisinstellingen, overheden en natuurorganisaties, de mogelijkheid om via zogenaamde grondfondsen grond aan te kopen en aanpassingen van landelijke wet- en regelgeving om Herenboerderijen mogelijk te maken. Alle kennis en expertise vanuit de Herenboeren-beweging wordt beschikbaar gesteld voor alle Herenboerderijen, maar ook daarbuiten.

    Eten, welzijn en geluk als rendement

    Wat een Herenboerderij levert is gezond, smakelijk voedsel, biodiversiteit en een gezonde bodem. De winst zit hem ook in het duurzame voedselsysteem dat leden met elkaar in stand houden en laten groeien.

    Als blijkt dat er onder aan de streep van de jaarrekening, behalve geluk en een goed gevoel ook wat euro’s overblijven, dan kan de coöperatie drie dingen doen:

    • investeren in het bedrijf;
    • sparen voor toekomstige grote uitgaven of om onverhoopte tegenvallers op te vangen of;
    • de maandelijkse afdracht in het volgende jaar verlagen.

Overig

  • De Herenboerderij is van haar leden. Elk lid kan dus met initiatieven komen. Te denken valt aan het organiseren van excursies voor scholen in de omgeving, het organiseren van workshops om bijvoorbeeld voedsel houdbaar te maken tot de winter, of het inschakelen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt. Maar de ontwikkeling van de boerderij zelf heeft eerste prioriteit.

    Als Herenboer ben je zowel ondernemer, producent als consument. Ze zijn verbonden met de locatie en de grond onder de boerderij, begaan met het welzijn van de dieren, de gewassen, de natuur, hun boer en het landschap. De ervaring van andere Herenboerderijen leert dat de leden vaak op een of andere manier betrokken raken bij het reilen en zeilen van de Herenboerderij. Meehelpen hoeft niet, maar helpt wel. Daarbij kan het natuurlijk ontzettend leuk en leerzaam zijn.